เส้นใยสังเคราะห์ถือเป็นหนึ่งในนวัตกรรมที่สำคัญที่สุดในอุตสาหกรรมสิ่งทอสมัยใหม่ เนื่องจากความหลากหลายของสมบัติและประโยชน์ที่นำมาซึ่งความก้าวหน้าอย่างมหาศาลในการผลิตเสื้อผ้า การตกแต่งภายใน และวัสดุอื่น ๆ อีกมากมาย
วันนี้ เราจะมาสำรวจเส้นใยสังเคราะห์ชนิดหนึ่งที่น่าสนใจเป็นพิเศษ: เส้นใย “spandex”
Spandex (สแปนเด็กซ์) ซึ่งบางครั้งก็เรียกว่า elastane หรือ Lycra เป็นเส้นใยสังเคราะห์ที่มีความยืดหยุ่นสูงสุด มอบความรู้สึกสบายและยืดได้อย่างน่าอัศจรรย์
สมบัติพิเศษของสแปนเด็กซ์
-
ความยืดหยุ่นสูง: สแปนเด็กซ์มีชื่อเสียงในเรื่องความสามารถในการยืดตัวได้มากถึง 550% ของความยาวเดิม และกลับคืนสู่รูปร่างเดิมอย่างรวดเร็วหลังจากถูกยืดออก
-
ความทนทาน: แม้จะมีความยืดหยุ่นสูง แต่สแปนเด็กซ์ก็ยังคงมีความแข็งแรงและทนทานต่อการเสียดสี การฉีกขาด และการหดตัว
-
ความเบา: สแปนเด็กซ์มีน้ำหนักเบาเมื่อเทียบกับเส้นใยธรรมชาติอื่น ๆ ทำให้เหมาะสำหรับเสื้อผ้าที่สวมใส่สบาย
-
ทนต่อการขึ้นรูป: สแปนเด็กซ์สามารถย้อมสีได้ง่าย และคงรูปร่างหลังจากการตัดเย็บ จึงเป็นวัสดุที่นิยมใช้ในการผลิตเสื้อผ้าหลากหลายแบบ
-
การระบายอากาศ: สแปนเด็กซ์ช่วยระบายความชื้นและอากาศได้ดี ทำให้สวมใส่สบายแม้ในสภาพอากาศร้อน
การใช้งานของสแปนเด็กซ์
สแปนเด็กซ์ถูกนำมาใช้ในหลากหลายผลิตภัณฑ์เนื่องจากความยืดหยุ่นและความทนทาน
-
เสื้อผ้า: สแปนเด็กซ์มักใช้ผสมกับเส้นใยอื่น ๆ เช่น คอตตอนหรือโพลีเอสเตอร์ เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่น ความสบาย และรูปร่างที่กระชับให้กับเสื้อผ้า
-
กีฬา: เสื้อผ้ากีฬาส่วนใหญ่มีการผสมสแปนเด็กซ์เพื่อช่วยให้ผู้สวมใส่เคลื่อนไหวได้อย่างอิสระและสบายตัว
-
ชุดชั้นใน: สแปนเด็กซ์ทำให้ชุดชั้นในเข้ารูปกระชับและสวมใส่สบาย
-
ถุงเท้า: ถุงเท้าที่ทำจากสแปนเด็กซ์ช่วยให้สวมใส่สบาย และไม่หลุดง่าย
-
เบาะและที่นอน: สแปนเด็กซ์ถูกนำมาใช้ในการผลิตเบาะและที่นอนเพื่อเพิ่มความสบายและการรองรับที่ดีขึ้น
กระบวนการผลิตสแปนเด็กซ์
สแปนเด็กซ์ đượcผลิตโดยการปฏิกิริยาเคมีระหว่าง monomers เช่น poly(tetramethylene ether glycol) (PTMEG) และ diisocyanate สารเหล่านี้ถูกผสมกันและให้ความร้อนเพื่อสร้าง โพลีมเมอร์ ซึ่งเป็นรากฐานของสแปนเด็กซ์
โพลีมเมอร์ที่ได้จะถูกนำไปผ่านกระบวนการ “Spinning” ซึ่งเป็นกระบวนการดึงเส้นใยออกจากสารละลายเหลว การ “Drawing” ซึ่งขยายความยาวของเส้นใย และการ “Texturing” ซึ่งทำให้เส้นใยมีลักษณะผิวที่นุ่มและยืดหยุ่น
ตารางเปรียบเทียบสมบัติสแปนเด็กซ์กับเส้นใยธรรมชาติ
สมบัติ | สแปนเด็กซ์ | ฝ้าย |
---|---|---|
ความยืดหยุ่น | สูงมาก | ต่ำ |
ความทนทาน | สูง | ปานกลาง |
การระบายอากาศ | ดี | ดี |
| ความชื้น | ดูดซับน้อย | ดูดซับดี |
- ข้อดีของสแปนเด็กซ์:
สแปนเด็กซ์เป็นเส้นใยสังเคราะห์ที่มีประโยชน์มากมาย
-
ความยืดหยุ่นสูงทำให้สวมใส่สบายและเคลื่อนไหวได้อย่างอิสระ
-
ทนทานต่อการเสียดสีและการฉีกขาด
-
น้ำหนักเบาและระบายอากาศได้ดี
- ข้อเสียของสแปนเด็กซ์:
สแปนเด็กซ์อาจมีข้อเสียบางประการ:
- ดูดซับความชื้นได้น้อย ทำให้ไม่เหมาะสำหรับสภาพอากาศร้อนชื้น
- อาจเกิดอาการแพ้ในผู้ที่มีผิวหนังแพ้ง่าย
สรุป
สแปนเด็กซ์เป็นเส้นใยสังเคราะห์ที่น่าทึ่งและมีประโยชน์มากมาย ความยืดหยุ่นสูง ทนทาน และความสบายทำให้เป็นวัสดุที่นิยมใช้ในการผลิตเสื้อผ้า กีฬา ชุดชั้นใน เบาะ และผลิตภัณฑ์อื่น ๆ
แม้จะมีข้อเสียบางประการ เช่น การดูดซับความชื้นต่ำ แต่สแปนเด็กซ์ก็ยังคงเป็นหนึ่งในเส้นใยสังเคราะห์ที่ได้รับความนิยมและมีบทบาทสำคัญในอุตสาหกรรมสิ่งทอสมัยใหม่